s.główna/ turystyka/ Krzemionki
  Krzemionki
  wstęp
  historia obiektu
  opis obiektu - cz.1
  opis obiektu - cz.2
 

  Galeria: rysunki, foto
  rys1, rys2, rys3, rys4,
  rys5, foto1, rys6i7,
  foto2i3, foto4, foto5,
  foto6, foto7, foto8,
  rys8, foto9
 

KRZEMIONKI - WSTĘP


 Człowiek prahistoryczny aby przeżyć, musiał nauczyć się wykorzystywać przyrodę dla swoich potrzeb. Narzędzia, które zaczął wytwarzać, ułatwiły mu osiągnięcie dominującej roli w otaczającym środowisku. Do ich produkcji używał różnych dostępnych surowców naturalnych, takich jak drewno, kość, róg i kamień. Stosunkowo łatwa obróbka kamienia oraz jego dostępność przyczyniła się do tego, że stał się on podstawowym surowcem wykorzystywanym przez naszych przodków. Ponadto narzędzia z niego wykonywane odznaczały się dużą trwałością. Świadczy o tym również fakt, że to właśnie one przetrwały setki tysięcy lat i stanowią podstawę badań archeologicznych najdawniejszych pradziejów.

Poznawanie otaczającego świata odbywało się przez wiele setek tysięcy lat. Nowe pokolenia przejmując wiedzę swych przodków wzbogacały ją własnymi obserwacjami. Poznawanie przyrody pozwoliło ludziom udoskonalić wiele sfer swojej działalności. Początkowo korzystano ze skał występujących luźno na powierzchni. Materiał ten był jednak bardzo często zwietrzały i kruszył się w trakcie obróbki. Z upływem lat kolejne pokolenia zdobywały coraz większe doświadczenie w obrabianiu surowców skalnych, a przede wszystkim krzemienia. Ludzie zauważyli, że właśnie krzemień najbardziej nadaje się do produkcji narzędzi, jego charakterystyczny przełam pozwalał na uzyskanie rozmaitych form o ostrych krawędziach pracujących. Jednak i krzemienie różniły się jakością. Obserwacje, przypadkowe odkrycia i pierwsze próby uzmysłowiły naszym przodkom, że surowiec pochodzący bezpośrednio ze skały jest o wiele lepszy niż ten zbierany z powierzchni. Wydobycie krzemieni ze skały uzależnione było od głębokości jej występowania. Początkowo wykorzystywano materiał występujący najpłycej. Głębiej położone złoża zmuszały do zmiany sposobu eksploatacji. Obok wydobywania krzemieni w jamach wybierzyskowych niemal jednocześnie wykształca się klasyczne górnictwo z szybami, podziemnymi korytarzami, wykutymi w litej skale.
Nieliczne, a zarazem najstarsze ślady związane z wydobywaniem krzemienia na ziemiach polskich pochodzą ze schyłku paleolitu i mezolitu. Jednak prawdziwy rozwój górnictwa przypada na młodsza epokę kamienia - neolit (ok. 4500-1800 lat p.n.e.). Wiązał się on z przemianami, które dokonywały się na ziemiach leżących na północ od łuku Karpat wraz z pojawieniem się pierwszych rolników i hodowców. Przybywali oni z południa (głównie z Moraw i Słowacji) wraz z nowym sposobem gospodarowania opartym na rolnictwie i hodowli zwierząt. Charakter gospodarki wytwórczej wymagał pozyskiwania dogodnych terenów pod uprawę zbóż. Początki rolnictwa były ściśle związane z żyznymi glebami występującymi w obrębie dolin rzek. Jednak z biegiem czasu w celu poszerzania terenów pod zasiewy neolityczni rolnicy byli zmuszeni do trzebieży zwartych lasów porastających obszary wyżej położone. Wypalali je i karczowali. Do tej pracy były im potrzebne odpowiednie narzędzia - siekiery. Gwałtowne zapotrzebowanie na dobry surowiec do ich produkcji wpłynęło na szybki rozwój wydobycia krzemienia w tym czasie. Zjawisko to zaznaczyło się nie tylko na ziemiach polskich. W wielu krajach Europy archeolodzy odkryli ślady związane z prastarym górnictwem. Występują one przede wszystkim w Europie Zachodniej (Belgia, Francja, Holandia, Niemcy, Wielka Brytania) i Środkowej (Polska, Węgry). Znane są także z Białorusi (rys. 1).
Największe kopalnie na kontynencie europejskim odkryto w Polsce w Krzemionkach koło Ostrowca Świętokrzyskiego (rys. 2). W tym obszarze najlepiej zachowała się powierzchnia pola górniczego. Stanowią ją zaklęśnięcia po zasypanych otworach szybów oraz hałdy wydobytego z podziemi gruzu wapiennego.

* Opracowane na podstawie "KRZEMIONKI. PRAHISTORYCZNE KOPALNIE KRZEMIENIA PASIASTEGO Z NEOLITU I WCZESNEJ EPOKI BRĄZU" Sławomir Sałaciński, Marek Zalewski, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1987.
 
projektowanie stron www/ skrzynki e-mail/ serwery wirtualne/ domeny/ sieci LAN/ łącza stałe/