LATA PONIŻENIA

Zabrakło Benedyktynów na Św. Krzyźu, relikwie usunięto do Nowej Słupi, lud jednak nadal pielgrzymuje do sanktuarium świętokrzyskiego. To skłoniło władze do udzielenia pozwolenia na powrót relikwi i zamieszkania trzech zakonników w klasztorze.

W czasie powstania styczniowego zwycięski bój stoczony na Łysej Górze na zawsze złączył Langiewicza ze Św. Krzyżem.

Dnem poniżenia było zajęcie w 1882 r. budynków klasztornych na więzienie,które istniało do września 1939r.

Pierwsza wojna światowa boleśnie dotknęła Św. Krzyż. Wojska austriackie zdarły blachę miedzianą z kościoła, zrabowały zabytkowe dzwony, a piękną wieżę wysadziły dynamitem (X.1914 r.). Od wybuchu zwaliły się częściowo sklepienia, popękały ściany i spłonęły organy. Po sławnej świątyni pozostała prawie ruina. Obrazy Smuglewicza zostały wywiezione. Dopiero po czterech latach (1918 r.) pokryto kościół gontem i zaszklono okna.